اندازه گیری و مقایسه شدت فقر در مناطق مختلف ایران

در این پژوهش فقر در مناطق مختلف کشور در سال های 1383 و 1387 اندازه گیری و مقایسه شده است. به این منظور ابتدا خط فقر مطلق در مناطق مختلف شهری و روستایی با استفاده از روش هزین? نیازهای اساسی محاسبه و سپس با تعیین شاخص های نسبت سرشمار فقر، نسبت شکاف فقر، واتس، فوستر-گریر- توربک و کلارک- همینگ-الف شدت فقر در مناطق و نیز بر حسب جنسیت سرپرست خانوار با یکدیگر مقایسه می شود. در روش هزینه نیازهای اساسی خط فقر به صورت مجموع هزینه های خوراکی و غیر خوراکی بیان می شود. جهت تعیین مولفه غذایی خط فقر ابتدا سبد غذایی مطلوب طبق نظر کارشناسان تغذیه با توجه به نیاز غذایی افراد به صورت حداقل 2000 کیلو کالری در روز مشخص و سپس ارزش پولی این سبد محاسبه می گردد. جهت محاسب? مولفه غیر غذایی از روش اورشانسکی که مبتنی بر قانون انگل است استفاده می شود به این ترتیب که نسبت هزینه خوراک خانوار به کل هزینه ها محاسبه می شود و سپس معکوس این عدد در خط فقر غذایی ضرب می شود تا خط فقر کل حاصل شود. در ادامه برای محاسبه شاخص ها استان های کشور با توجه به مناطق آمایش سرزمین به شش منطق? جغرافیایی شمال، غرب و شمال غرب، مرکزی و میانی، جنوب و جنوب غربی، تهران، شرق و جنوب شرقی تقسیم شده است. مقادیر شاخص ها نشان می دهد که در هر دو سال مورد بررسی منطقه شش فقیرترین منطقه شهری و روستایی است و نیز فقر خانوارهای زن سرپرست بیشتر از خانوارهای مرد سرپرست در تمام مناطق است. نتایج نشان می دهد در سال 1387 نسبت به 1383 در مناطق شهری و روستایی، شاخص نسبت سرشمار فقر در تمام مناطق افزایش یافته و شاخص های دیگر که بیان کننده شدت فقرند در مناطق شهری بجز منطقه یک و در مناطق روستایی بجز منطقه یک و چهار افزایش یافته است که با توجه به نتایج آزمون کاهش شدت فقر در مناطق یک و چهار روستایی معنی دار نیست. همچنین نتایج آزمون نشان می دهد، تفاوت معناداری در سطح فقر بین مناطق مختلف کشور وجود دارد.